ارزیابی ساختار ثبات و امنیت منطقه‌ای فضاهای جغرافیایی و ژئوپلیتیکی پسا داعش در منطقه غرب آسیا (مطالعه موردی عراق)

منطقه ﻏﺮب آﺳﻴﺎ از ﻟﺤﺎظ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺤﻞ ﺗﻼﻗﻲ ﺗﻤﺪن ویژگی‌ها و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻮده و از ویژگی‌های ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺗﺎرﻳﺨﻲ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ دارای اﻫﻤﻴﺖ ﺳﻮق اﻟﺠﻴﺸﻲ است، ﺻﻠﺢ، اﻣﻨﻴﺖ و ﺛﺒﺎت آن ﭘﻴﺶ ﺷﺮط دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺻﻠﺢ، اﻣﻨﻴﺖ و ﺛﺒﺎت ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺤﺴﻮب می‌شود. این منطقه در چند سال گذشته کانون اصلی بحران‌های جهانی و محل اصلی رقابت قدرت‌های منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای بوده است. غرب آسیا از مهم‌ترین مناطق ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی جهان است، با تبدیل شدن این منطقه به جولانگاه گروه‌های تروریستی نوظهور و سپس حرکت به سوی ساختار پسا داعش عرصه‌ای پیچیده و پر بحران را در برابر تمامی قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی قرار داده است. ائتلاف‌های ضد داعش ابزاری برای موازنه ژئوپلیتیک و تغییرات در جغرافیای سیاسی و ساختار ژئوپلیتیکی منطقه به‌ویژه در عراق بوده است. برآیند تغییرات ژئوپلیتیک جریان سلفی تکفیری برآوردهای ج.ا.ا را در منطقه مشخص‌تر و دقیق‌تر می‌کند و فرصتی است برای بازسازی شناختی خود از روندها و آینده تحولات در برهه زمانی 2003 تا 20017. رقابت‌های ژئوپلیتیک منطقه و جنگ داخلی عراق با گروه تروریستی داعش منجر به شکست حاکمیت داعش در منطقه شده است. با شکست داعش تحلیل فضای ژئوپلیتیکی پسا داعش بسیار سخت خواهد بود، با شروع پسا داعش رقابت و چالش میان جبهه مقاومت به رهبری ایران با جبهه غربی، عربی و عبری به رهبری آمریکا در منطقه، تنش‌ها و قطب‌بندی‌هایی را در فضای پسا داعش شکل داده که می‌تواند این رقابت‌های ژئوپلیتیکی حرکتی به‌سوی حذف کامل داعش و پوست‌اندازی منطقه از محور ژئوپلیتیک وابسته به سمت محور ژئوپلیتیک غیر وابسته (مقاومت) باشد. فضای منطقه در پسا داعش با ساختار خاص سیاسی، امنیتی بین کشورها حاضر در مبارز با داعش و کشورها جبهه مقاومت منجر به کنترل تهدیدات گردیده است. امنیت ژئوپلیتیکی و فضای ژئوپلیتیکی در این فضا تنش‌های و قطب‌بندی‌هایی را شکل داده است. با توجه به اشتراکات ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژی میان کشورهای این منطقه بخصوص عراق با همسایگان، تبیین سناریوهای احتمالی تحولات عراق و ارزیابی تأثیرات فضاهای جغرافیایی در پسا داعش در منطقه غرب آسیا موضوع اصلی این تحقیق هست.